امام در احادیث
در تعریف و توصیف امام و امامت، احادیث فراوانى داریم که به یکى از آنها اشاره مىشود:
امام رضا علیه السلام فرمود: امامت جایگاه پیامبران و میراث جانشینان آنان مىباشد. امامت خلافت خدا و رسول و مقام امیرالمؤمنین و حسن و حسین مىباشد، امامت زمامدارى دین و نظام مسلمین و صلاح دنیا و عزت مؤمنان است. امامت اساس اسلامِ بالنده و شاخههاى برآمده آن مىباشد. به وسیله امام نماز و زکات و روزه و حج و جهاد و توسعه اموال دولتى و صدقات و اجراى حدود و احکام و نگهدارى از مرزها، به خوبى انجام مىگیرد.
امام، امین خدا در میان خلق و حجت بر بندگان و خلیفه او در بلاد و دعوتکننده به سوى خدا و مدافع از حریم الهى مىباشد. امام مطهّر از گناه و منزّه از عیوب، مخصوص به علم و حلم، نظام دین، عزت مسلمین، باعث اندوه و خشم منافقان و هلاکت کافران است. امام یگانه عصر خویش مىباشد و هیچ کس به مقام او نمىرسد، هیچ دانشمندى با او برابرى نمىکند، جاىگزین و همانندى ندارد. فضائل و کمالات امام اکتسابى نیست بلکه با لطف و تفضل خدا بدان مقام رسیده است. «1»
(1). اصول کافى، ج 1، ص 200: عن الرضا علیه السلام (فی حدیث) قال: إنّ الإمامة هی منزلة الأنبیاء، وارث الأوصیاء، إنّ الإمامة خلافة اللّه، و خلافة الرسول صلى الله علیه و آله، و مقام أمیرالمؤمنین، و میراث الحسن و الحسین علیهم السلام، إنّ الإمامة زعامة الدین و نظام المسلمین و صلاح الدنیا و عزّ المؤمنین. إنّ الإمامة أسّ الإسلام الناحی و فرعه السامی بالإمام تمام الصلاة و الزکاة و الصیام و الحجّ و الجهاد، و توفیرا الفیء و الصدقات و إمضاء الحدود و الأحکام، و منع الثغور و الأطراف ... الإمام أمین اللّه فى خلقه و حجّته على عباده، و خلیفته فی بلاده، و الداعی إلى اللّه، و الذابّ عن حرم اللّه. الإمام المطهّر من الذنوب و المبرأ عن العیوب، المخصوص بالعلم، الموسوم بالحلم، نظام الدین و عز المسلمین، و غیظ المنافقین و بوار الکافرین. الإمام واحد دهره، لایدانیه أحد، و لا یعادله عالم، و لا یوجد منه بدل، و لا له مثل، و لا نظیر، المخصوص بالفضل کلّه من غیر طلب منه، و لا اکتساب، بل اختصاص من المفضّل الوهّاب.