نماز، ایستادن در برابر معبود با عظمتی است که همه هستی در کف قدرت اوست. سخن گفتن با پروردگارِ قدرت‌مندی است که سخنان ما را می‌شنود و از نهان و آشکار ما مطلع است. عبادت در برابر چنین معبود یکتایی، نباید سرسری و سبک باشد، بلکه باید با همان آداب و دستورهایی باشد که از طرف خود او آمده است.
این پاسداری و نگه داشتن حریم در برابر خداوند در واقع، بزرگی و عظمت روح بنده را به ارمغان می‌آورد؛ زیرا او با خضوع و خشوع در پیشگاه خداوند، عزت و کرامت می‌یابد و دارای روح قوی و نفس قدرت‌مند می‌گردد و در برابر هیچ قدرت و شوکتی، جز ذات باری تعالی، سر خم نمی‌کند.
سریع و غلط خواندن نماز، نیمه کاره به جا آوردن رکوع و سجود، نماز را در آخر وقت خواندن، تقدم کارهای روزانه بر نماز، همه از مصادیق سبک شمردن نماز است که پیشوایان دینی علیهم‌السلام، ما را به شدت از این کارها بر حذر داشته‌اند. پس باید توجه داشت که سبک شمردن نماز، غیر از نماز نخواندن است؛ چون ممکن است بسیاری از افراد اهل نماز باشند، ولی به نمازی که می‌خوانند توجهی نداشته باشند و شاید فقط آن را از روی عادت و برای رفع تکلیف به جا آورند!
امام باقر علیه‌السلام فرمود:
بپرهیزید از این‌که در نماز، سستی و تنبلی کنید و یا حدودش را ضایع نمایید، یا از روی دستپاچگی، رکوع و سجده را آن چنان به جا آورید که گویی هم‌چون خروس بر زمین، منقار می‌زنید، یا این‌که نماز را سبک بشمارید، یا این‌که به جای نماز به امور دنیوی مشغول شوید و یا در غیر وقت نماز بخوانید؛ چرا که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در هنگام رحلتش فرمود: از من نیست کسی که نمازش را سبک بشمارد. قسم به خدا! بر حوض کوثر بر من نخواهد رسید.[1]
روزی علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام مردی را مشاهده کرد که نماز می‌خواند، به او فرمود: چند مدت است که این طور نماز می‌خوانی؟ عرض کرد: از فلان زمان. فرمود: عمل تو نزد خدا مانند کلاغی است که منقار بر زمین می‌زند، اگر با همین وضع بمیری بر غیر دین محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله خواهی مرد! سپس فرمود:
إنّ أسرقَ الناس مَن سَرقَ صلاته؛[2]
دزدترین مردم کسی است که از نمازش بدزد.
همین جا باید گفت که سبک شمردن نماز، امری بسیار مذموم و ناپسند است و طبق اعتقاد شیعه ، کسی که چنین کند شفاعت اهل بیت علیهم‌السلام نصیبش نخواهد شد؛ این سخن بنیان‌گذار مکتب جعفری؛ یعنی امام صادق علیه‌السلام، بسیار شنیدنی است:
ابو بصیر می‌گوید: بعد از در گذشت امام جعفر صادق علیه‌السلامنزد «امّ حمیده» رفتم تا این مصیبت را به او تسلیت بگویم. تا چشمش به من افتاد شروع به گریه کرد، من نیز از حال او به گریه افتادم. آن‌گاه گفت: ابا محمد! اگر امام صادق علیه‌السلام را هنگام مرگ مشاهده می‌کردی چیز عجیبی می‌دیدی. ایشان در آن لحظات آخر، چشم گشود و فرمود: به هر کس که بین من و او خویشاوندی هست، بگویید بیاید، همه را جمع کنید که سفارشی دارم.
ام حمیده گفت: همه خویشاوندان را جمع کردیم. در این هنگام، امام علیه‌السلام، نگاهی به آن‌ها کرد و فرمود: «شفاعت ما خانواده به آن کسى که نمازش را سبک بشمارد نخواهد رسید».[3]
[1]. کلینى، کافى، ج3، ص269: عن أبیجعفر علیه‌السلام قال: «... لاتتهاون بصلاتک فإنّ النبیّ صلى الله علیه وآله قال عند موته: لیس منّی من استخفّ بصلاته... و لا یرد علیّ الحوض لا واللّه».
[2]. حر عاملى، وسائلالشیعه، ج3، ص24، ح2.
[3]. میرزا حسین نورى، مستدرک الوسایل، ج3، ص25؛ محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج79، ص236: «دخلت على أمّحمیدة أعزّیها بأبی عبداللّه علیه السلام فبکت ثمّ قالت...: إنّ شفاعتنا لن تنال مستخفّاً بالصلاة».