پایگاه اطلاع رسانی آیت الله ابراهیم امینی قدس سره

نتيجه

گرچه ابوبکر در قبال مبارزات پى در پى زهرا (علیهاالسلام) پایدارى کرد و حاضر نشد فدک را به آن حضرت برگرداند. اما زهرا بوسیله ى مبارزاتش ستمکارى دتسگاه خلافت و حاکمیت و حقانیت خودش را براى جهان اسلام باثبات رسانید. همان فدک، براى دستگاه خلافت، نقطه ى انفجارى شد و همانند استخوانى در گلویشان گیر کرد. تا مدتى یکى از وسائل تبلیغاتى مهم و یکى از نقاط ضعف دستگاه خلافت بشمار مى رفت که از حل آن عاجز بودند. گاهى براى جلب رضایت علویین فدک را به آنان پس مى دادند و گاهى که بر آنان خشمگین مى شدند پس مى گرفتند. هنگامى که معاویه حکومت اسلام را قبضه نمود یک ثلث فدک را به مروان بخشید و یک ثلث آنرا به عمر بن عثمان و یک ثلث را به یزید بن معاویه داد. در زمان خلافت مروان، تمام فدک در اختیار او قرار گرفت و آنرا به پسرش عبدالعزیز بخشید. عبدالعزیز آن را به فرزندش عمر بن عبدالعزیز بخشید وقتى عمر بن عبدالعزیز به خلافت رسید فدک را به حسن بن حسن یا على بن الحسین (علیه السلام) رد کرد.

در زمان خلافت عمر بن عبدالعزیز فدک در دست اولاد فاطمه بود. وقتى «یزید بن عاتکه» به ولایت منصوب شد فدک را از اولاد فاطمه گرفت و در اختیار بنى مروان گذاشت و در دست آنان بود تا خلافت از آنان گرفته شد. وقتى سفاح به خلافت رسید فدک را به عبداللَّه بن حسن داد. وقتى ابوجعفر بر بنى حسن خشمناک شد فدک را از آنان گرفت. سپس مهدى آنرا به اولاد فاطمه (علیهاالسلام) برگردانید پس از آن، موسى بن مهدى و هارون آن را پس گرفتند. در دست آنان بود تا هنگامى که مامون به خلافت رسید، آنرا به اولاد فاطمه (علیهاالسلام) رد کرد.

یک روز که مامون در مجلس قضا نشسته بود، نامه اى را به دستش دادند. آنرا خواند و گریست سپس گفت: وکیل فاطمه علیهاالسلام کجاست؟ پیرمردى برخاست و نزدیک آمد. مامون درباره ى فدک با او مناظره نمود، پیرمرد غالب شد. مامون دستور داد فدک را قباله کردند و به او دادند. بعد از آن، در دست اولاد فاطمه (علیهاالسلام) بود تا زمان متوکل، او فدک را به عبداللَّه به عمر بازیار بخشید. یازده درخت خرما در فدک موجود بود که به دست مبارک رسول خدا کاشته شده بود. فرزندان فاطمه خرماهاى آنرا مى چیدند و در موقع حج به حاجیان هدیه مى کردند. حجاج هم در عوض، کمکى به اولاد پیغمبر مى نمودند. و بدین وسیله اموال زیادى نصیب آنان مى شد. تا زمانى که عبد اللَّه بن عمر بازیار، بشران بن ابى امیه ى ثقفى را فرستاد آن درختها را قطع کرد. [شرح ابن ابى الحدید ج 16 ص 216.] در اثر همین مبارزات بود که عمر با آن سیاست خشنى که داشت ناچار شد یکى از موارد ادعاى فاطمه (علیهاالسلام) یعنى صدقات مدینه را بعد از زهرا به على علیه السلام برگرداند. [کشف الغمه ج 2 ص 100.]