نگرشی به جهان آفرینش
بامدادان بنگرید که خورشید چگونه از پشت کوه‌ها آرام آرام طلوع می‌کند و چه زیبا و دیدنی بر دشت و مزرعه نور می‌پاشد. راستی طلوع این کره نورانی چه زیبایی و چه صفایی به کوه و دشت می‌بخشد، بیندیشید که: اگر خورشید طلوع نمی‌کرد و همیشه شب و تاریک بود، ما چه می‌کردیم؟ هیچ اندیشیده‌اید که: خورشید این همه نور و حرارت را چگونه پدید می‌آورد؟ آیا می‌دانید حجم خورشید چه اندازه است؟
حجم خورشید تقریباً یک میلیون برابر زمین است؛ یعنی اگر خورشید یک کره تو خالی بود، می‌توانست نزدیک به یک میلیون کره- مانند زمین را- در خود جای دهد، سطح این کره بزرگ و آتشین 6000 درجه سانتی‌گراد حرارت دارد. می‌دانید با این همه حرارت و گرمی چرا کره زمین و هر چه بر آن است را نمی‌سوزاند؟ چون در فاصله مناسب و معینی قرار گرفته (فاصله تقریبی 150 میلیون کیلومتری) که فقط به اندازه لازم به کره زمین نور و انرژی می‌رساند.
هیچ می‌دانید که اگر فاصله خورشید تا زمین بر این اندازه و حساب نبود،
چه پیش می‌آمد؟ اگر فاصله خورشید با زمین کمتر از این مقدار بود، مثلًا اگر نصف مقدار کنونی بود، چه می‌شد؟ مسلماً هیچ موجود جانداری نمی‌توانست بر روی زمین زندگی کند، حرارت خورشید همه گیاهان و حیوانات و انسان‌ها را می‌سوزانید. اگر فاصله خورشید با زمین ما بیشتر از این مقدار بود، مثلًا اگر دو برابر مقدار کنونی بود، چه می‌شد؟ در این صورت نور و حرارت به مقدار کافی به زمین نمی‌رسید و همه چیز سرد و خاموش می‌شد. همه آب‌ها یخ می‌بست، دیگر زندگی میسر نبود. پیداست که این فاصله و این ارتباط با آگاهی و حساب دقیق و مشخصی پیش‌بینی و تقدیر شده است.
به واسطه نور و حرارت خورشید است که خوشه‌های زیبای گندم این چنین رشد نموده است، به علت تابش پرتوهای گرم خورشید است که همه گیاهان و درختان رشد می‌کنند و برای ما انسان‌ها میوه و غذا می‌سازند. انواع غذاهایی که ما از آنها استفاده می‌کنیم به وسیله انرژی خورشید درست شده‌اند و در حقیقت انرژی خورشید است که در گیاهان و سایر غذاها ذخیره شده و ما از آنها نیرو و انرژی می‌گیریم. حیوانات نیز از انرژی ذخیره شده گیاهان استفاده می‌کنند و آن را به صورت غذاهای حیوانی به ما تحویل می‌دهند؛ مثلًا علف می‌خورند و به ما شیر می‌دهند و ما از گوشت و فرآورده‌های دیگری که از شیر و گوشت به دست می‌آید، استفاده می‌کنیم.
شما با مشاهده و تفکر در شکوه و زیبایی خورشید، فاصله دقیق و حساب شده آن با زمین، بهره‌مندی گیاهان و حیوانات و انسان‌ها از گرمی و انرژی آن، چه می‌فهمید؟ و با مشاهده و تفکر در پیوستگی و ارتباط شگفت‌انگیز همه اجزای جهان، چه دریافت می‌کنید؟ چه می‌بینید؟ آیا یک مجموعه نامنظم و ناهم‌آهنگ می‌بینید یا یک مجموعه کاملًا مرتبط و هم‌آهنگ؟ حتماً پاسخ می‌دهید که یک مجموعه بزرگ و کاملًا هم‌آهنگ را مشاهده می‌کنم که خود نیز جزئی از آن می‌باشم. از ارتباط و نظم و هم‌آهنگی دقیق این مجموعه بزرگ چه دریافت می‌کنید؟
نظم و حسابی که بر تمام اجزای این جهان گسترده است، نشان چیست؟
آیا می‌توان نابخردانه به این سؤال پاسخ داد و گفت که: خالق این مجموعه عظیم موجودی ناآگاه و نادان و ناتوان است؟ چنین پاسخی را وجدان بیدار و عقل هوشیار ما هرگز نمی‌پسندد بلکه می‌گوید: نظم دقیق و ارتباط و پیوستگی و هم‌آهنگی این مجموعه عظیم نشان عظمت و قدرت و آگاهی برتر خالق آن است که توانسته موجودات جهان را این چنین بیافریند و اداره نماید و نیازمندی‌های هر یک از آفریده‌ها را با آگاهی و بصیرت کافی پیش‌بینی نماید و در اختیارشان گذارد و برای هر یک راهی و هدفی معین نماید. آن خالق قدیر و علیم کیست؟
آن خالق آگاه و توانا، علیم و قدیر، خداست که این همه نعمت را برای ما آفریده و در اختیارمان نهاده است، خورشید و ماه و زمین را مسخّر ما فرموده است، تا با تلاش و کوشش و تعاون و همکاری، زمین را آباد سازیم و با تحصیل علم و دانش، از اسرار و شگفتی‌های جهان پرده برداریم و به آیاتِ عظمتِ خالق و پروردگارمان بنگریم و به مناجات و راز و نیاز با او بپردازیم که:
«بالاترین و زیباترین حالات یک انسان، هنگامی است که با معبود خویش به دعا و راز و نیاز می‌پردازد، و اگر دعا و مناجات انسان با پروردگارش نبود، زندگی چه ارزشی داشت؟ انسان چه بی‌مقدار بود.»
در پیدایش شب و روز بیندیشید و هر صبح و شام با پدید آورنده شب و روز مناجات کنید. می‌دانید که شب و روز در اثر حرکت وضعی زمین پدید می‌آیند، زمین در هر شبانه‌روز، یک دور به دور خود می‌چرخد، نیمی از زمین که در برابر خورشید قرار می‌گیرد، روشن و روز است و نیمی دیگر تاریک و شب. با چرخش زمین، گویی شب در روز و روز در شب فرو می‌رود و شب و روز به طور منظم در پی یکدیگر فرا می‌رسند. در روز گیاهان و درختان در پرتو گرمی و حرارت خورشید رشد می‌کنند، انسان‌ها به تکاپو و کار و کوشش و خدمت مشغول می‌شوند و در آرامش شب استراحت نموده، تجدید نیرو می‌کنند و به مناجات می‌پردازند و برای کار و خدمت و عبادت فردا آماده‌تر می‌شوند.
هیچ اندیشیده‌اید که اگر حرکت وضعی زمین با این نظم و حساب، مقدّر نشده بود، چه می‌شد؟ در بعضی از نقاط زمین همیشه شب بود و همیشه تاریک و سرد و یخ‌بندان، و در بعضی نقاط زمین همیشه روز بود و همیشه روشن و داغ و سوزان. پیدایش شب و روز نیز از آیات روشن و نشانه‌های قدرت و عظمت و آگاهی جهان آفرین دانا و تواناست.
سه نکته مهم
1. باید در جهان آفرینش نگریست، و اندیشید و نظم و ارتباط و هم‌آهنگیِ اجزای بی‌شمار آن را دریافت و پرسید: «چه کسی این جهان را
آفریده و اداره می‌کند؟»
2. مجموعه بزرگ و منظم جهان آفرینش، گواه روشنی است بر این که:
«خالقى علیم و قدیر آن را آفریده و اداره مىکند و آن خداست.»
3. خدای آگاه و توانا که جهان را آفریده، وظایفی نیز برای رشد و سعادت ما تعیین فرموده است، که قسمت‌های مهمّ آنها را می‌توان این گونه برشمرد:
الف) به آیات عظمت و قدرت پروردگارمان بنگریم و بیندیشیم.
ب) با تحصیل علم و دانش از اسرار و شگفتی‌های جهان پرده برداریم.
ج) به پرستش و راز و نیاز و مناجات با او بپردازیم.
د) با تلاش و تعاون زمین را آباد سازیم و عدل و داد را گسترش دهیم.
امینى، ابراهیم، خداشناسى، 1جلد، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: سوم، 1388