جهان بینیِ الهی و مادی؛ آثار و نتایج
من کیستم؟ از کجا آمده‌ام؟ آیا خود به خود آمده‌ام و خود به خود می‌روم؟
یا دیگری مرا آورده است و او نیز مرا می‌برد؟ آینده‌ام چیست و به کجا می‌روم؟ ...؟ آیا با مرگ زندگی من پایان می‌یابد؟ یا بعد از مردن هم زندگی من هم‌چنان ادامه خواهد داشت؟ ...؟ آیا این جهان عظیم خود به خود و اتفاقی به وجود آمده یا آفریدگاری دارد؟ و آیا ...؟
این قبیل سؤال‌ها برای هر انسان خردمندی- به ویژه هنگام نوجوانی و بلوغ- مطرح می‌شود و می‌کوشد که پاسخ درستی برای آنها بیابد و نفس کنج‌کاو خویش را قانع کند.
مؤمنان و کافران، برای سؤال‌های فوق، جواب‌هایی دارند که در این‌جا می‌آوریم:
جهان از دیدگاه مؤمنان
انسان مؤمن، جهان را مجموعه‌ای پیوسته و منظم و هم‌آهنگ می‌داند که خود به خود به وجود نیامده است، بلکه آفریدگاری دانا و توانا و حکیم آن را
آفریده و اداره می‌کند. جهان با یک سلسله قوانین دقیق و نظامی استوار، که از مشیت و اراده خدای بزرگ سرچشمه می‌گیرند، نگهداری و اداره می‌شود و اگر افاضات و الطاف الهی نباشد، لحظه‌ای باقی نمی‌ماند، مؤمن عقیده دارد که جهان یک واحد منظم و هدفداری است که با خواست حکیمانه الهی به وجود آمده است و هر چیزی به جای خویش نیکوست و این نظام دقیق و هم‌آهنگ به سوی یک هدف عالی در حرکت است.
در بینش انسان مؤمن، موجودات جهان در وجود و بقای خویش نیازمند آفریدگار جهان‌اند: اگر لطف خدا نبود، موجودی آفریده نمی‌شد و اگر احسان او نباشد موجودی باقی نمی‌ماند. بر این اساس، مؤمن هر یک از موجودات را آیه و نشانه‌ای از لطف و قدرت و عظمت پروردگار جهان می‌داند.
سرانجام زندگی
مؤمن، مرگ را نیستی و بطلان و پایان زندگی نمی‌داند، بلکه مرگ را انتقال به سرای جاویدان آخرت و سرآغاز زندگی جدید می‌داند. انسان مؤمن بر این عقیده است که زندگی در این جهان پوچ و بی‌هدف نیست بلکه دوران آمادگی و پرورش نفس و زمان تحصیلِ زاد و توشه برای آخرت است، انسان مؤمن بر این عقیده است که افراد نیکوکار با افراد بدکار یکسان نیستند و هر دو دسته جزای اعمالشان را حتماً خواهند دید: خدا به افراد نیکوکار در جهان آخرت، پاداش اعمال نیکشان را خواهد داد و نیکوکاران در آن سرای زیبا و جاویدان در کمال خوشی و آسایش زندگی خواهند کرد. افراد بدکردار نیز به کیفر اعمال بدشان خواهند رسید و در آن جهان، زندگیِ سخت و دشواری خواهند داشت.
مؤمن، سعادت آینده خویش را در گرو اعمال و کردار و گفتار و اخلاق نیک می‌داند و همواره در تلاش است که اسباب سعادت اخروی خود را فراهم سازد و از زشتی‌ها و بدی‌ها دوری جوید.
آفریدگار جهان
انسان مؤمن به وجود خدا ایمان دارد و او را آفریدگار و مالک و اداره کننده همه جهان و جهانیان می‌داند. مؤمن بر این عقیده است که ذاتی برتر و بزرگ‌تر و عظیم‌تر به نام «اللَّه» این جهان را آفریده و اداره می‌کند، او را دانا و توانا و مهربان و همیشه زنده و پاینده می‌داند. انسان مؤمن، اللَّه را سرچشمه همه خیرات و خوبی‌ها و کمالات می‌داند. خدا را یگانه و غنی و بی‌نیاز می‌داند که همه جهان و جهانیان به او نیاز و احتیاج دارند، اوست که جهان و جهانیان را نگه می‌دارد و اداره می‌کند، اوست که زمین و آسمان را حفظ می‌کند و اگر لحظه‌ای قطع فیض کند همه نابود می‌گردند. او با هر چیز و هر کسی هست و همه جا حاضر و ناظر می‌باشد و هیچ چیز و هیچ کس، همانند و همتای او نیست.
پیامبران
به عقیده انسان مؤمن، پیامبران انسان‌های پاک و کاملی هستند که برای نشان دادن راه کمال به انسان‌ها برگزیده شده‌اند، زیرا که خدای حکیم انسان‌ها را در حال تحیّر و جهالت رها نکرده است، بلکه پیامبران معصومی را برایشان فرستاده و برنامه‌های لازم را برای زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی، مادی و معنوی و دنیوی و اخروی در اختیارشان قرار داده تا انسان‌ها را ارشاد و هدایت کنند و برنامه‌های حیات‌بخش و سعادت آفرین را در اختیار آنها بگذارند.
از کجایی، در کجایی، به کجایی (از کجایی)
خدای علیم و قدیر، با لطف و رحمت خویش، مرا با زیباترین خلقت آفریده است (در کجایی؟).
در جهانی گذرا و متغیّر هستم که خدای حکیم آن را آفریده و اداره می‌کند.
در این جهان زندگی می‌کنم تا با رهبری‌های انبیای الهی و اوصیای آنان خود را و اخلاق و فضایل انسانی خود را رشد و پرورش دهم و آماده برخورداری از حیات جاودان و نعمت‌های بیکران اخروی گردم (به کجایی).
به سوی جهان پایدار و جاویدان آخرت می‌روم و در آن جا پاداش و جزای همه اعمالم را خواهم دید. مرگ پایان زندگی نیست بلکه انتقال از زندگی دنیا و سرآغاز زندگی جدید دیگری است (به کجایی).
امینى، ابراهیم، خداشناسى، 1جلد، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: سوم، 1388